Автор: hamiktadevosyan

Countable — city , offiee , tooth , woman, news

Uncountable -information , problem , weather , homework , money

J have some maney in my poeket
I have a gold ring on my finger.
I have some blaek jeans at home.
I have some seissors in my bag.
I have some homework to do this evening.
I have a laptop i use for work.
I have some great musie on my MP3 player.
I have some sunglasses in my cal’.

What is the weather like today
What was the traffie like this morning?
What are the people like in your street
What is the furniture like in your living room?
What were the English teachers like at your seeondary school?
What was the food like at the last restaurant you went to?

Արաբական արշավանքներից հետո Թեոդորոս Ռշտունին հայրենիքի ներքին ինքնուրույնությունը պաշտպանելու համար 652 թ. պայմանագիր կնքեց արաբների հետ։ Պայմանգրում ներառված էին հետևյալ կետերը՝

• Հայաստանը 3 տարի ժամկետով ազատվեց հարկ վճարելուց, որից հետո պետք է վճարեր այնքան, որքան կկամենար
• Արաբները պարտավորվում էին պաշտպանելու Հայաստանի սահմանները բոլոր հնարավոր հարձակումներից
• Հայաստանը իրավունք էր ստանում պահելու 15 000-անոց այրուձի, որի ծախսերը պետք է հոգային հայ նախարարները
• Արաբ ոչ մի պաշտոնյա Հայաստան չէր մտնելու
• Արաբները Հայաստանի բերդերում չպետք է տեղավորեին կայազորներ

Պայմանագիրը ուժի մեջ մտավ, երբ Կոստանդ կայսրը 653 թ. 100 հազարանոց զորքով եկավ և կանգ առավ Դերջան գավառում։ Այստեղ նրան դիմավորեց արաբ դեսպանը և զգուշացրեց նրան, որ եթե մտնի Հայաստան, ապա արաբները կդիմավորեն նրան, սակայն կայսրը չլսեց և շարունակեց գրոհը, գրավեց Հայաստանը։ 652 թ. պայմանագրի համաձայն Մուավիան Հայաստան ուղարկեց արաբական զորք և դուրս վռնդեց բյուզանդական զորքին։

Հայաստանը շնորհիվ Թեոդորոս Ռշտունու հեռատես քաղաքականության ձեռք բերեց կիսանկախ վիճակ՝ ձևականորեն ընդունելով արաբական գերիշխանությունը։ Արաբները Հայաստանի նվաճումը ավարտելուց հետո Թեոդորոսին տարան Դամասկոս, որտեղ և մի քանի տարի հետո մահացավ։

Հայ-արաբական համաձայնագիրը չնայած երբեմն խախտվում էր, մեծ նշանակություն ունեցավ, քանի որ, ձևականորեն ճանաչելով արաբական գերիշխանությունը, Հայաստանը մինչև VII դարի վերջ պահպանեց իր փաստական անկախությունը։ Այդ ընթացքում արվեցին մշակույթի ու տնտեսության զարգացման քայլեր

Չինաստանը հնագույն մշակույթի երկիր է, արևելյան քաղաքակրթության օրրանը. այստեղ են կատարվել մի շարք գյուտեր ու հայտնագործություններ՝ բնական մետաքսը, վառոդը, կողմնացույցը, մեխանիկական ժամացույցը, թուղթը, գունավոր տպագրությունը և այլն։ Այստեղ են ստեղծվել համաշխարհային նշանակության փիլիսոփայական ուղղություններ կոնֆուցիականությունը, դաոսականությունը և մոիզմը։ Հոգևոր մշակույթի ավանդույթները՝ ինքնատիպ չինական թատրոնը, գեղանկարչությունը, երաժշտությունը, ուշու մարմնամարզությունը, լուսնային օրացույցը և այլն, պահպանվել են մինչև մեր օրերը։ Չինական Ցին Շի Հուանդի կայսրի հրամանով կայսրության հյուսիսարևմտյան սահմանները հարձակումներից պաշտպանելու համար կառուցվել է հոծ պատ՝ Չինական մեծ պարիսպը (երկարությունը՝ 6250 կմ, բարձրությունը՝ 6,6–10 մ, լայնությունը՝ հիմքում 6,5 մ, վերևում 5,5 մ), որը միակ ձեռակերտ կառույցն է, որ կարելի է անզեն աչքով տեսնել տիեզերքից։ 2007 թ-ին Չինական մեծ պարիսպը ներառվել է աշխարհի նոր 7 հրաշալիքների ցանկում։ Չինաստանը նաև փիլիսոփայական մտքի զարգացման, արևելյան բժշկության հայրենիքն է։ Ինքնատիպ ու գեղեցիկ են չինական քաղաքները։ Նրանց բնորոշ են ուղիղ փողոցները, ազգային ճարտարապետության հին ու նոր կոթողների ներդաշնակությունը, ընդարձակ կանաչ պուրակներն ու ծաղկանոցներն աչքի են ընկնում կոկիկությամբ ու մաքրությամբ։ Մայրաքաղաք Պեկինը (չինարեն՝ Բեյջին, բառացի՝ հյուսիսային մայրաքաղաք) աշխարհի հնագույն քաղաքներից է. հիշատակվում է մ.թ.ա. II հազարամյակից։ Պեկինի կենտրոնում է գտնվում «Ներքին քաղաքը»՝ բազմաթիվ պալատներով, պուրակներով, լճերով, իսկ միջնադարյան պարիսպներով շրջափակված արվարձանները կազմավորում են «Արտաքին քաղաքը»։ Խոշոր քաղաքները զարգացման չինական եղանակի՝ ազատ տնտեսական գոտիների մասեր են։

Չինաստանում կատարվեցին մի շարք գյուտեր, որոնք առաջինն էին մարդկության պատմության մեջ։ Դրանցից ամենակարևորը տպագրությանգյուտն էր ։ Հիերոգլիֆները փորագրում էին տախտակի վրա, ապա թանաք էին քսում և մի թերթ թուղթ դնում տպագրելու համար։ Այս եղանակով նրանք 21 տարվա ընթացքում տպագրեցին կոնֆուցիական փիլիսոփաների 130 հատոր աշխատություններ։ Չինաստանում կատարված նշանավոր գյուտերից էին կողմնացույցը, լուցկին, հեծանիվի շարժական շղթան։ Չինացիների կատարած մյուս կարևոր նվաճումը վառոդի գյուտն էր, որի հիման վրա 1288 թվականին հնարեցին թնդանոթը։

Մանջուրական տիրապետության և եվրոպական գաղութային համակարգի հաստատումից հետո չինական մշակույթը սկսեց անկում ապրել։

Տրված մակբայները գրեցեք համապատասխան տեղերում:
Այժմ, վաղուց, մշտապես, այլևս, ժամանակով, տարիներ ի վեր, այսուհետև, արդեն, վերջապես, ցմահ:

Վաղուց Արևելքի մի հրաշագեղ աշխարհում արդարամիտ ու խելացի մի թագավոր է լինում: Մի օր կանչում է իր որդիներին ու ասում.
— Սիրելի որդիներ, ձեր հայրն արդեն ծերացել է ու այսուհետև  չի կարող երկիրը կառավարել: Ես վաղուց  իջած կլինեի իմ գահից, եթե վերջապես կատարված տեսնեի այն միտքը, որ տարիներ ի վեր հուզել է իմ հոգին: Եվ այժմ ձեզնից ով որ լուծի իմ այդ միտքը , նա ցմահ կստանա իմ թագը և մշտապես կկառավարի իմ ժողովրդին:

Տրված նախադասություններում ընդգծված մակբայները փոխարինեցեք հոմանիշ մակբայներով:
1. Մի վայրկյան վառվեց նրա սենյակի լույսը և մի անգամից մարեց:
2. Մայրը սովորություն ուներ անընդհատ մտնելու փոքրիկի սենյակը:
3. Կարող եմ  հիմա ամբողջովին  մոռանալ նրան:
4. Այնքան շատ ձյուն է եկել, որ թվում է, թե աշխարհը  ընդմիշտ   մնալու է սպիտակ քաթանի տակ:
5. Երգչի պահանջները կամաաց-կամաց սպառնալիքի ձև էին ընդունում:
6. Անընդհատ  բողոքում էր, որ աչքերը ցավում են, և ինքը արդեն   ոչինչ չի տեսնում:
7. Բոլորն զգում էին, որ նկարչի դրությունը կամաց-կամաց  ավելի էր  վատանում:

1. . ՀՈԴՎԱԾ 4. ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԻՐԱՎԱՀԱՎԱՍԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ  Երեխաներն ունեն հավասար իրավունքներ` անկախ իրենց և ծնողների կամ այլ ներկայացուցիչների (որդեգրողների, խնամակալների): ազգությունից, ռասայից, սեռից, լեզվից գույքային կամ այլ դրությունից և կրթությունից:
2. 2. ՀՈԴՎԱԾ 5. ԵՐԵԽԱՅԻ ԿՅԱՆՔԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ  Յուրաքանչյուր երեխա ունի իր կյանքի իրավունք: Պետությունը և նրա համապատասխան մարմինները ստեղծում են անհրաժեշտ պայմաններ երեխայի ապրելու և զարգանալու համար:
3. 3. ՀՈԴՎԱԾ 6. ԵՐԵԽԱՅԻ ԱՆՎԱՆ ԵՒ ՔԱՂԱՔԱՑԻՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ  Յուրաքանչյուր երեխա ծննդյան պահից ունի անվան և քաղաքացիության իրավունք:
4. 4. ՀՈԴՎԱԾ 7. ԵՐԵԽԱՅԻ ԱՌՈՂՋՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ  Յուրաքանչյուր երեխա ունի առողջության պահպանման և ամրապնդման իրավունք: Պետական համապատասխան մարմինները ապահովում են առողջապահական ծառայություններից երեխայի անվճար օգտվելու հնարավորությունը:
5. 5. ՀՈԴՎԱԾ 8. ԵՐԵԽԱՅԻ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ԿԵՆՍԱՊԱՅՄԱՆՆԵՐ ՈՒՆԵՆԱԼՈՒ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ  Յուրաքանչյուր երեխա ունի ֆիզիկական, մտավոր և հեգևոր լիարժեք զարգացման համար անհրաժեշտ կենսապայմանների իրավունք: Ծնողների կամ այլ օրինական ներկայացուցիչների կողմից երեխայի համար անհրաժեշտ կենսապայյմանների ապահովման անկարողության դեպքում պետությունը ցուցադրում է համապատասխան օգնություն:
6. 6. ՀՈԴՎԱԾ 9. ԲՌՆՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ԵՐԵԽԱՅԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ  Յուրաքանչյուր երեխա ունի ամեն տեսակ ( ֆիզիկական, հոգեկան եւ այլ ) բռնությունից պաշտպանության իրավունք:  Ցանկացած անձի, այդ թվում՝ ծնողներին կամ այլ օրինական ներկայացուցիչներին, արգելվում է երեխային ենթարկել բռնության կամ նրա արժանապատվությունը նվաստացնող պատժի կամ նմանօրինակ այլ վերաբերմունքի:
7. 7. ՀՈԴՎԱԾ 10. ԵՐԵԽԱՅԻ ՄՏՔԻ, ԽՂՃԻ ԵՒ ԴԱՎԱՆԱՆՔԻ ԱԶԱՏՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ  Յուրաքանչյուր երեխա ունի մտքի , խղճի եւ դավանանքի ազատության իրավունք:  Երեխայի հայացքները , համոզմունքները եւ կարծիքը ենթակա են նրա տարիքին եւ հասունությանը համապատասխան պատշաճ ուշադրության:  Դավանանքի, ազատության եւ համոզմունքների արտահայտման իրավունքը կարող է սահմանափակվել միայն օրենքով, եթե դա անհրաժեշտ է պետական կամ հասարակական անվտանգության, հասարակական կարգի, երեխայի առողջության, բարոյական նկարագրի կամ այլ անձանց հիմնական իրավունքների եւ ազատությունների պաշտպանության համար:
8. 8. ՀՈԴՎԱԾ 11. ԵՐԵԽԱՅԻ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ  Յուրաքանչյուր երեխա իրավունք ունի կրթություն ստանալու, իր , ծնողի կամ այլ օրինական ներկայացուցչի համաձայնությամբ ուսումնական հաստատություն ընտրելու իրավունք:  Պետական համապատասխան մարմինները ստեղծում են անհրաժեշտ պայմաններ երեխայի անհատականության դրսեւորման, տաղանդի, մտավոր եւ ֆիզիկական ունակությունների զարգացման համար՝ հիմնելով հանրակրթական, մասնագիտական դպրոցներ, մարզական, տեխնիկական եւ մշակութային ստեղծագործական մանկական կենտրոններ եւ այլն:
9. 9. ՀՈԴՎԱԾ 12. ԸՆՏԱՆԻՔՈՒՄ ԱՊՐԵԼՈՒ ԵՐԵԽԱՅԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ  Յուրաքանչյուր երեխա ունի ծնողներին ճանաչելու եւ նրանց հետ համատեղ ապրելու իրավունք՝ բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված այն դեպքերի, երբ դատարանի որոշմամբ ծնողներից կամ ծնողից երեխայի բաժանումը համարվում է անհրաժեշտություն՝ ելնելով երեխայի շահերից:  Պետությունը եւ նրա համապատասխան մարմիննները նպաստում են ընտանիքի վերամիավորմանը:
10. 10. ՀՈԴՎԱԾ 13. ԵՐԵԽԱՅԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆ ԸՆՏԱՆԻՔՈՒՄ  Երեխայի խնամքը եւ դաստիարակությունն իրականացվում են հիմնականում ընտանիքում, որոնց պատասխանատվությունը կրում են ծնողները կամ այլ օրինական ներկայացուցիչները, ինչպես նաեւ պետության կողմից լիազորված պետական մարմինները: Նրանք ստեղծում են անհրաժեշտ պայմաններ երեխայի լիարժեք զարգացման, դաստիարակության, կրթության, առողջապահության պահպանման, ընտանիքում եւ հասարակության մեջ ինքնուրույն կյանքի նախապատրաստման համար:
11. 11. ՀՈԴՎԱԾ 14. ԵՐԵԽԱՅԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ԵՒ ՕՐԻՆԱԿԱՆ ՇԱՀԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԾՆՈՂՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ  Երեխայի իրավունքների եւ օրինական շահերի պաշտպանությունը նրա ծնողների կամ այլ օրինական ներկայացուցիչների հիմնական պարտականություններից է:  Երեխայի կողմից Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության խախտման դեպքում ծնողները կամ այլ օրինական ներկայացուցիչները պատասխանատվություն են կրում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:
12. 12. ՀՈԴՎԱԾ 15. ԾՆՈՂՆԵՐԻ ( ԾՆՈՂԻ) ՀԵՏ ՀԱՄԱՏԵՂ ՉԲՆԱԿՎՈՂ ԵՐԵԽԱՅԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ  Ծնողների ( ծնողի) հետ համատեղ չբնակվող երեխան ունի նրանց ( նրա) հետ անձնական կանոնավոր փոխհարաբերությունների եւ ուղղակի կապերի պահպանման իրավունք՝ բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության ամուսնության եւ ընտանիքի օրենսգրքով սահմանված դեպքերի:

Հոդված 1. Հաշմանդամների իրավավիճակի հիմունքները

Հայաստանի Հանրապետությունում հաշմանդամներն ունեն սոցիալ-տնտեսական, քաղաքական եւ անձնական բոլոր այն իրավունքները, որոնք ամրագրված են ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեսյի 1978 թվականի դեկտեմբերի 9-ի ընդունած հաշմանդամների իրավունքների մասին հռչակագրում, Հայաստանի Հանրապետության սահամանադրությունում, սույն օրենքում եւ օրենսդրության այլ ակտերում:

Հայաստանի Հանրապետությունը երաշխավորում է հաշմանդամների անհատական գրանցման, նրանց կողմից իրենց ընդունակությունների, իրավունքների ու ազատությունների իրացման, Հայաստանի Հանրապետության մյուս քաղաքացիների հետ համահավասար հասարակական կյանքի տնտեսական եւ սոցիալական բնագավառներին մասնակցելու պայմանների եւ հնարավորությունների ապահովումը:

Հոդված 2. «Հաշմանդամ» հասկացության սահմանումը

Հաշմանդամ են համարվում այն քաղաքացիները, որոնք մտավոր կամ ֆիզիկական անլիարժեքությամբ պայմանավորված՝ կենսագործունեության սահմանափակուների պատճառով սոցիալական օգնության եւ պաշտպանության կարիք են զգում:

Անձի կենսագործունեության սահմանափակուներ են համարվում կողմնորոշման եւ տեղաշարժման, հաղորդակցման, սեփական վարքագծի վերահսկման, ինչպես նաեւ աշխատանքային գործունեությամբ զբաղվելու ունակության լրիվ կամ մասնակի կորուստը:

Հոդված 3. Անձին հաշմանդամ ճանաչող մարմինները

Անձի ճանաչումը որպես հաշմանդամի իրականացվում է բժշկաաշխատանքային փորձաքննական հանձնաժողովների (ԲԱՖՀ) կոզմից, որոնք գործում են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված կարգով:

Քաղաքացիներն իրավունք ունեն դատական կամ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված այլ կարգով բողոքարկել համապատասխան իրավասու պետական մարմնի որոշումը՝ իրենց հաշմանդամ ճանաչելու կամ չճանաչելու, ինչպես նաեւ հաշմանդամության այս կամ այն խումբը սահմանելու վերաբերյալ:

Հոդված 4. Հաշմանդամների իրավունքների, ազատությունների եւ օրինական շահերի պաշտպանությունը

Հաշմանդամների իրավունքների, ազատությունների եւ օրինական շահերի պաշտպանությունը ապահովվում է պետության կողմից դատական կամ օրենսդրությամբ նախատեսված այլ կարգով:

Հաշմանդամների իրավունքների, ազատությունների եւ օրինական շահերի ոտնահարմ,ան մեջ մեղավոր պաշտոնատար անձինք եւ քաղաքացիները ենթակա են պատասխանատվության՝ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործունեություն իրականացնող գործատուի (անկախ սեփականության ձեւից) մեղքով աշխատանքային խեղում կամ մասնագիտական հիվանդություն ստացած եւ սահմանված կարգով հաշմանդամ ճանաչված քաղաքացիների աշխատունակության կորստի հետ կապված նպաստների, առողջարանային բուժման, նրանց տրանսպորտային միջոցներով ապահովելու ծախսերի հատուցումը կատարվում է գործատուի միջոցների հաշվին՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված կարգով

Two years ago Trisha’s firm  MAKE the mistake of sending her to Germany. Although she  STUDY German at school, she soon  DISCOVER that she  CAN NOT remember very much. She  MISS an important meeting because she  FORGET that “halb neun” in German  MEAN half past eight in English. So while she  HAVE breakfast her colleagues  BE already at the meeting. When she arrived “on time” , the meeting  ALREADY FINISH.
When she got back to England, Trisha  JOIN a German course at her local college. While she  DRIVE to work every day she  LISTEN to language CDs. In the past few weeks her German  IMPROVE a lot and now she  KNOW how to tell the time ! Right now she  STUDY hard for an examination. Next year Trisha  PLAN to spend her summer holiday in a language school near Munich. After that, she hopes that her company  SEND her to Germany again.

Reading Comprehension – Elephants

Elephants are large mammals of the family Elephantidae and the order Proboscidea. Traditionally, two species are recognized, the African elephant and the Asian elephant, although some evidence suggests that African bush elephants and African forest elephants are separate species. Other families of the order Proboscidea, including mammoths and mastodons are now extinct.

Elephants are scattered throughout sub-Saharan Africa, South Asia, and Southeast Asia. Male African elephants are the largest surviving terrestrial animals and can reach a height of 4 m (13 ft) and weigh 7,000 kg (15,000 lb).

All elephants have several distinctive features the most notable of which is a long trunk or proboscis, used for many purposes, particularly breathing, lifting water and grasping objects. Their incisors grow into tusks, which can serve as weapons and as tools for moving objects and digging. Elephants’ large ear flaps help to control their body temperature. Their pillar-like legs can carry their great weight. African elephants have larger ears and concave backs while Asian elephants have smaller ears and convex or level backs.

One of the biggest threats to elephant populations is the ivory trade, as the animals are poached for their ivory tusks. Other threats to wild elephants include habitat destruction and conflicts with local people. Elephants are used as working animals in Asia. In the past they were used in war; today, they are often put on display in zoos and circuses.

COMPREHENSION:

1. Mammoths and mastodons live in Africa.
   a.  True
   b.  False
2. Elephants live in all continents.
   a.  True.
   b.  False.
3. Ivory trade is the main threat that elephants are facing.
   a.  True
   b.  False

Ստուգատեսի ծրագիր՝-Կրթական փոխանակումներ-Հասարակագիտական ստուգատեսի մասնակցություն՝ Երևանի Ալ. Բլոկի անվան թիվ 122 հիմնական դպրոցի և Արմավիրի մարզի Գեղակերտի միջն. դպրոցների ընդունելություն-պատասխանատու՝ Վարդան Կարապետյան և ընկերներ
-Մարտի 10-բաց պարապմունք իրավապաշտպան Մարինա Պողոսյանի հետ-պատասխանատու՝ Մարթա Ասատրյան
-Մարտի 12-հանդիպում դիվանագետ, իրավաբան և հասարակական գործիչ Արմինե Հովհաննիսյանի հետ-պատասխանատու՝ Ազնիվ Գալստյան
-Մարտի 13-բաց-պարապմունք ազգագրագետ-սեբաստացի ծնող Լուսինե Խառատյանի հետ. թեման՝ «Հայաստանում բնակված ադրբեջանցիներն ու նրանց հետ կապված հիշողությունները»-պատասխանատու՝ Վարդան Կարապետյան
-Բանավեճ-քննարկում՝ «Տուրիզմ և Արդյունաբերություն»-պատասխանատուներ՝ Մարթա Ասատրյան և Արման Երանոսյան
-Հանդիպում ԱԺ պատգամավորի հետ- պատասխանատու՝ Վահրամ Թոքմաջյան
-Այցելություն ՀՀ Ազգային ժողով-Հանդիպում-քննարկում «Մարդու իրավունքների պաշտպանության և  հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողով»-ի անդամների հետ. թեման՝ «Երեխայի իրավունքների վիճակը Հայաստանում» /«Սովորողի հայասքը երեխայի իրավունքներին» նախագիծ/- պատասխանատու՝ Վարդան Կարապետյան
-Կլոր սեղան-«Հանրակրթական կամուրջներ հարևան երկրների հետ»-պատասխանատու՝ Մարթա Ասատրյան և ընկերներ
-Մարտի 16-կլոր սեղան-քննարկում՝ Մյունխենում կայացած Փաշինյան- Ալիև հանդիպման բովանդակային քննարկում-պատասխանատուներ՝ Մարալ կարապետյան և Աշոտ Տիգրանյան
-Մարտի 17-18-հանդիպում-պարապմունք գործող փաստաբաններ Մարինե Թովմասյանի /քրեական մասնագետ/ և Նարինե Մկրտչյանի /քաղաքացիական-վարչական մասնագետ/ հետ-պատասխանատու՝ Լուսինե Գրիգորյան
-Քաղաքագիտական ակումբի քննարկում 8-րդ դասարանի սովորողների մասնակցությամբ- պատասխանատուներ՝ Աշոտ Տիգրանյան և Մարալ Կարապետյան
-Մարտի 18՝ «Տիգրան Հայրապետյանի օր»-Քաղաքագիտական ակումբների հավաք կրթահամալիրում- պատասխանատու՝ Աշոտ Տիգրանյան
-Մարտի 18-21-կրթահամալիրի «Քաղաքագիտական ակումբ»-ը Սյունիքի մարզի Կոռնիձոր գյուղի դպրոցում-ուսումնական պարապմունքների վարում դպրոցում՝ սեբաստացի դասավանդողների կողմից- պատասխանատուներ՝ Աշոտ Տիգրանյան և Վարդան Կարապետյան
-Մարտի 23-25՝ «Ուսումնական արձակուրդ»-«Կիլիկիա» մանկավարժական ճամբարի 3-րդ փուլ- պատասխանատու՝ Վարդան Կարապետյան և ընկերներ
-Ապրիլի 6-այցելություն «Շենգավիթ» վարչական շրջանի ղեկավարի աշխատակազմ-պատասխանատու՝ Լուսինե Գրիգորյան
-Հայ-իրանական կրթական փոխանակումներ՝ «Երևան-Քաշան» նախագիծ-պատասխանատուներ՝ Դիանա Նազարյան, Ազնիվ Գալստյան և ընկերներ
-Ապրիլի 10- «Հասարակագիտական ստուգատես 2020»-ի ամփոփում.

1.Աշխարհում ընդհանուր առմամբ հաշվվում է մոտ 7.000 լեզու, որոնցից մոտ 2.400ը կարող է ընդմիշտ անհետանալ: Մոտավոր հաշվարկներով յուրաքանչյուր 14 օր մահանում է մեկ լեզու:

2.Ամենաշատ օգտագործվող լեզուն, թերևս, մանդարինն է: Այն համարվում է չինարենի բարբառներից մեկը: Այդ լեզվով խոսում է ավելի քան 885 միլիոն մարդ, երկրորդ տեղում իսպաներենն է՝ 332 մլն, երրորդը՝ անգլերենը՝ 322 մլն, այնուհետև՝ ռուսերենը՝ 170 մլն մարդ:

3.Պապուա անվամբ երկրում, որը գտնվում է Նոր Գվինեայում, խոսում են ավելի քան 700 լեզուներով:

4.Ֆրանսիական Գվինեայի մի մասում շատ տարածված է տակի լեզուն, որն ունի ընդամենը 320 բառ:

5.Ամենաերկար այբուբենը բաղկացած է 74 տառից. դա քհմերական այբուբենն է:

6.Այդ լեզվով են խոսում Կամբոջայում, Թայլանդում և մի քանի այլ երկրներում: Այն համարվում է Կամբոջայի պետական լեզուն:

7.Ֆիներենն ամենահեշտ լեզուն է: Այդ լեզվում տառերը գրվում են այնպես, ինչպես լսվում են: Սակայն այդ լեզուն բավականին ճկուն է. այն ունի ավելի քան 15 հոլով:

8.Համաձայն Գինեսի ռեկորդների գրքի` ամենադժվար լեզուն աբազերենն է, որն օգտագործվում է Ռուսաստանում, Թուրքիայում, Աբխազիայում:

9.Ամենահին տառն «Օ»-ն է: Այն օգտագործվում է աշխարհի 65 լեզվում: Տառը մ.թ.ա. 1300 թ.-ին հայտնվել է փյունիկյան այբուբենում:

10.Աֆրիկա մայրցամաքում ավելի քան 1.000 լեզու գոյություն ունի, իսկ

11.Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունն ունի պաշտոնական 11 լեզու:

12.Չինարենն ունի ավելի քան 40.000 հիերոգլիֆ: Ի դեպ, «դժվարություն», «անհաջողություն» հիերոգլիֆը պատկերվում է նույն զույգ հիերոգլիֆով, ինչ «կին» բառը:

13.Աշխարհի լեզուների մեծ մասում «մայր» բառը սկսվում է «Մ» տառով:
«@» նշանը ռուսերենում, հայերենում անվանում են «շնիկ», Ղազախստանում` «լուսնի ականջ», բայց առավել հաճախ տարբեր լեզուներում այդ նշանն անվանում են «կապիկ»:

14.Բուգենվիլ կղզու բնակիչները խոսում են ռոտոկաս լեզվով, որի այբուբենն ունի 12 տառ:

15.Ֆրանսերենում «Օ» տառը կարելի է արտասանել 13 ձևերով:

16.Մեքսիկայում կա մի լեզու, որը կարող է ընդմիշտ անհետանալ, քանի որ այդ լեզվով խոսում են միայն երկու հոգի:

17.Բասկերի լեզվով խոսում են բասկերը, ովքեր բնակվում են Իսպանիայի հյուսիսային և Ֆրանսիայի հարավային շրջաններում: Դա միակ եվրոպական լեզուն է, որը չի պատկանում որևէ հայտնի լեզվաընտանիքի և համարվում է կեղծ մեկուսացված լեզու:

18.Աստվածաշունչն ամենաշատ թարգմանված գիրքն է աշխարհում: Այն թարգմանվել է 2454 լեզուներով: Ամենաշատ թարգմանությունների թվով երկրորդ տեղում է «Պինոկիոն»:
19.Սիլբա լեզուն, որով խոսում են Լա Գոմերա կղզու բնակիչները (Կանարյան կղզիներ, Իսպանիա), ամբողջապես բաղկացած է սուլոցներից:

20.Կրիպտոֆազիան գաղտնի լեզու է, որով շփվում են մտերիմ մարդիկ, ինչպիսիք են երկվորյակները:

21.Վատիկանում բանկոմատները ցուցումներ են տալիս լատիներենով:

1. Թվաբանորեն աշխարհում ամեն մեկ միլիոն մարդուն բաժին է ընկնում մեկ լեզու: Այսինքն՝ աշխարհում գոյություն ունի մոտավորապես 3 հազար լեզու: Ամենաշատ օգտագործվող լեզուն, թերևս, մանդարինն է: Այն համարվում է չինարենի բարբառներից մեկը: Այդ լեզվով խոսում է ավելի քան 885 մլն մարդ: Համեմատելով ռուսերենի հետ՝ այն բավական առաջ է: Ռուսերենով խոսում են 170 մլն մարդ:

2. Պապուա անվանումով երկրում, որը գտնվում է Նոր Գվինեայում, խոսում են ավելի քան 700 լեզուներով: Այն կարելի է համարել ռեկորդակիր:

3. Հետաքրքիր փաստ է նաև, որ ըստ լեզվաբանների՝ անգլերեն լեզուն եվրոպական երկրների մեջ ամենադժվարն է: Նման եզրակացության են եկել անգլիացի լեզվաբանները: Ապացուցված է, որ հենց այս լեզուն է, որ ամենադժվար կարդացվողն է:

4. Ֆրանսիական Գվինեայի մի մասում շատ տարածված է Տակի լեզուն: Հետաքրքիր է, որ այս լեզուն ունի ընդամենը 320 բառ:

5. Ամենաերկար այբուբենը բաղկացած է 74 տառից, դա քհմերական լեզուն: Այդ լեզվով են խոսում Կամբոջայում, Թայլանդում և մի քանի այլ երկրներում: Սակայն պաշտոնապես այն համարվում է Կամբոջայի պետական լեզուն:

6. Ֆիններենը ամենահեշտ լեզուն է: Այս լեզվում տառերը ինչպես լսվում է, այդպես էլ գրվում է: Այս լեզուն ունի իր ճկունությունը, այսինքն՝ ունի ավելի քան 15 հոլով:

7. Չինարեն սովորելու և գրելու համար անհրաժեշտ է սովորել ավելի քան 400 հազար սիմվոլ:

8. Երկար ժամանակ լեզվաբանները վիճաբանում էին այն հարցի շուրջ, թե որ լեզուն է համարվում ամենադժվարը: Պարզվել է, որ դա աբազերնն է, որը օգտագործվում է Ռուսաստանում, Թուրքիայում, Աբխազիայում:

9. Հետաքրքիր փաստ է նաև, որ ամենահին տառը «Օ»-ն է: Այն օգտագործվում է աշխարհի 65 լեզվում: Տառը հայտնվել է մ.թ.ա. 1300 թվականին՝ փյունիկյան այբբուբենում: Այս լեզվով են խոսում Լիբանանում, Սիրիայում, Իսպանիայում, Իսրայելում, Իտալիայում:

«Անուշ» պոեմից հետևյալ բարբառային բառերը դարձնել գրական հայերեն:
Օխտը-յոթ, աստղունք-աստղեր, խնդիրք-մեկին ուղղված դիմում , սեր-սեր , իգիթ-կտրիճ, էն-այն , հերվան-հին , բինի, ուրթ-արոտավայր, չոլեր-հանդեր, էրեցիր-արեցիր, արին-արյուն,անգյուման-անհետ, դագեն-խփել, կարենում-կարողանալ, մարդի-սրտաբաց, մտիկ-նայել, ավլուկ-ավելուկ, ընչիինչի, ուսած-ուսյալ, դոշ է տալիս-պաշտպանում է, յարս-սիրած էակ, յարաբ-արդյոք, ջիգյար-սրտակից մարդ , ազիզ-թանկագին, մերս-մայրս, մին էլ-մի անգամ էլ, շհու-շվի , յալյա, մուրազ-երազանք , քուշուշք-քող, գյուլլա-փամփուշտ, գյուլում-ծաղիկ գովելու երգ, կոխ-ըմբմամարտ, լեն-լայն, փարդա-վարագույր , մեյդան-մեջտեղ, նամարդ- ստոր մարդ , չեմ սիրի-չսիրել, խանչալ-դաշույն:

Ռեսուրսների Համեմատություն` Նավթ,Գազ,Ածուխ

Արտադրության զարգացման ու մարդկանց կենցաղի կազմակերպման համար անփոխարինելի են վառելիքային ու էներգետիկ ռեսուրսները: Ամենալայն կիրառություն ունեցող վառելիքային ռեսուրսներն են նավթը, բնական գազը և ածուխը:

Նավթը թերեւս ամենահայտնիներից է՝ <<սեւ ոսկին>>:
Այն յուղանման, յուրահատուկ հոտով, դյուրավառ հեղուկ է, կարևորագույն օգտակար հանածո, իրենից ներկայացնում է արժեքավոր պաշար: Այն հայտնվում է երկրագնդի ժայռերի կազմավորումների մեջ և բաղկացած է բազմազան մոլեկուլային կշիռներով բարդ ածխաջրածիններից, ինչպես նաև այլ օրգանական բաղադրյալներից։ Նավթից ստացվում է վառելիք, ու դրանից բացի նաեւ տարբեր կենցաղային, գյուղատնտեսական ապրանքներ: Այն գտնվում է երկրի նստվածքային թաղանթում: Նավթը ձեռք են բերում մեծ հորատանցնքերի, պոմպերի շնորհիվ, որոնք անցնում են էկոլոգիական նշանակություն ունեցող տարածքներով (օվկիանոսներ, անտառներ): Ճնշման տակ, երբ նավթը ժայթքում է, աղտոտվում են էկոհամակարգերը. անտառների բուսականությունը, օվկիանոսներում՝ձկներն ու ջրերի վրայով թռչող թռչունները եւ այլն:

Ածուխը ամենէժան, ամենատարածված վառելանյութն է:

Ածուխները պինդ, ածխածնով հարուստ այրվող օգտակար հանածոներ են, որոնք առաջացել են Երկրի ընդերքում՝ միլիոնավոր տարիների ընթացքում՝ հնագույն բույսերի մնացորդների բարդ քիմիական և երկրաբանական փոխարկումների հետևանքով:Ածուխները հրաշալի վառելանյութ են, օգտագործվում են նաև որպես հումք մետաղաձուլության և քիմիական արդյունաբերության մեջ: Ածուխը էժան վառելիք է, սակայն դժվար է դրա տեղափոխումը: Ածուխը տեղափոխվում է վագոններով: Կախված հանքի խորությունից ածխի արդյունահանումը կարող է  կատարվել երկու եղանակով` ստորգենյա և բաց: Երկու դեպքում էլ մեծ վնաս է հասցվում բնությանը:Չնայած բոլոր բացասական հետևանքների ածուխը մարդկանց կբավականացնի դեռ 400 տարի ևս:

Բնական Գազ

Բնական գազը օգտակար անհամ, անհոտ և անգույն գազային միացություն է։ Առաջացել է երկրի ընդերքում անօդ պայմաններում։ Բնական գազը հանածո վառելանյութերից ամենամաքուր այրվողն է և ամենահարմարը արտահանելու և օգտագործելու համար։Ներկայումս բնական գազը տեղափոխում են խողովակաշարերով և դա միակ եղանակն է, սակայն միմյանցից շատ հեռու գտնվող երկրներ իհարկե անհնար է տեղափոխել բնական գազ, քանի որ այդքան մեծ խոխովակաշար հազիվ թե կառուցվի։Բնական գազը շատ մեծ դեր ունի ինչպես կենցաղում, այնպես էլ արդյունաբերության մեջ։ ՋԷԿ-երում օգտագործվող վառելիքների շարքում այն զիջում է միայն ածխին։ Բնական գազը որպես ավտոմեքենային վառելիք աշխարհում սկսկել է ավելի մեծ դեր ունենալ քանի որ համեմատաբար էժան է նավթից՝բենզինից և էկոլոգիապես ավելի մաքուր է։Կա նաև մի տեսություն, որտեղ հստակ ապացուցված է, որ երկրներում, որտեղ ավտոմեքենաները աշխատում են գազով այնտեղ օդը ավելի մաքուր է, իսկ այն երկրներում, որտեղ ավտոմեքենաները աշխատում են բենզինով, այտեղ օդը համեմատաբար աղտոտված է։Մարդիկ խնայողաբար օգտագործելու դեպքում գազի պաշարները  կբավականացնի մոտ 50 տարի:

Իմ կարծիքով մարդկությունը պետք է ձգտի օգտագործել ավելի անվտանգ անսպառ էներգյաներ օրինակ ` քամին, արևը և այլն: Օրինակ մարդկությունը ածուխ օգտագործել մոտակա տարիների ընթացքում կարող է վերջնականապես ոչնչացնել բնությունը, և դա գլխավոր պատճառներից է, որ մարդը պետք է օգտագործի անսպառ էներգյա:Սակայն միևնույն ժամանակ ես հասկանանում եմ, որ դա իրականացնելը այդքան էլ հեշտ գործ չէ:Բայց ես Հուսով եմ, որ մոտակա տարիների ընթացքում մարդկությունը կգտնի դրա լուծումը և մարդիկ կօգտագործեն անսպառ էներգյաներ:Իսկ մինչ դա ածխի, նավթի և բնական գազի օգտագործումը պետք է լինի հնարավորինս անվտանգ:

Աղբյուր wikipedia